İlişkiler emek ister. Tartışmalar ve yolda karşınıza çıkacak pürüzler normaldir. Ancak bu, toksik ilişki belirtilerinin normal sayılacağı anlamına gelmez. Toksik bir ilişkide olup olmadığınızı anlamak için aşağıdaki belirtilere göz atabilirsiniz.
Toksik ilişki nedir?
Kaliforniya merkezli bir iletişim ve psikoloji uzmanı olan Dr. Lilian Glass, 1995 yılında yazdığı “Toksik İnsanlar” kitabında, toksik ilişkinin ne olduğunu şu sözlerle açıklıyor: “Birbirlerini desteklemeyen kişilerin yer aldığı, çatışma dolu bir ilişki. Bu tür bir ilişkide biri diğerine zarar vermeye çalışır. Ortada rekabet, saygısızlık ve uyumsuzluk vardır.”
Her ilişkinin içinde inişler ve çıkışlar vardır. Ancak toksik bir ilişkide negatif bölümler, pozitif bölümlerden çok daha fazladır. Toksik ilişki sürekli tatsızdır ve çiftleri içten içe yiyip bitirir. Toksik ilişki, ilişki içinde yer alan bir kişiye veya ikisine de zihinsel, duygusal ve muhtemelen fiziksel olarak cevap verir.
Toksik ilişki mutlaka bir romantik ilişki olmak zorunda değil. Dostluk ilişkileri, ailevi ve profesyonel ilişkiler de toksik ilişki kapsamına girebilir.
Bir ilişkiyi toksik kılan nedir?
Partnerine zarar veren kişilerin davranışlarının mutlaka bir nedeni vardır; bu neden bilinçaltında olsa bile. Bu kişi geçmişinde toksik bir ilişkinin içinde yer almış, sevgisiz bir ortamda yetiştirilmiş ya da okul çağında zorbalığa maruz kalmış olabilir. Depresyon, anksiyete veya bipolar bozukluk gibi zihinsel sağlık sorunları ya da travmalar da kişileri bu şekilde davranmaya itebilir. Geçmişinde sürekli olarak kontrol edilen kişiler, asla gelmeyen onaylanma duygusu için ilişkilerinde toksik davranışlarda bulunabilir. Bununla birlikte, ilişki içerisinde yer alan kişilerin kişilik özellikleri de, bir araya gelindiğinde toksik bir ortam yaratabilir.
Toksik bir ilişkinin belirtileri nelerdir?
En ciddi ve hemen ele alınması gereken belirtiler; her türlü şiddet, istismar ve tacizdir. Ancak birçok durumda toksik bir ilişkinin göstergeleri çok daha zor fark edilir olabilir.
İlk ve en basit belirti, mutsuzluktur. Bir ilişkinin sevinç getirmeyi bırakması ve sizi sürekli üzgün, kızgın ya da endişeli kılması, ilişkinin toksik bir hale geldiğini gösteriyor olabilir. Böyle bir durumda, kendinizi mutlu çiftleri kıskanırken bulabilirsiniz.
Zihinsel sağlığınız, kişiliğiniz ya da özgüveninizdeki zedelenmeler de belirtilerden bazılarıdır. Depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları gibi klinik olarak teşhis edilebilir durumlardan, sürekli gergin ya da rahatsız hissetmeye kadar pek çok gösterge, ilişkinizle ilgili negatif belirtilerden olabilir. Başkalarıyla konuşamayacağınızı ya da endişelerinizi dile getiremeyeceğinizi hissetmek, ilişkinizde bir şeylerin yolunda gitmediğinin bir başka işaretidir.
Yukarıdaki belirtilerin yanı sıra, diğer ilişkilerinizdeki ve boş zamanlarınızı geçirme şeklinizdeki değişiklikleri de değerlendirmelisiniz. Kendiniz için bir şeyler yapmak size kendinizi kötü hissettirebilir, çünkü her zaman partnerinizin yanında olmanız gerektiğini düşünebilirsiniz. Artık bireysel olarak kendiniz olmadığınızda çizgiyi geçersiniz ve sahip olduğunuz her şeyi eşinize vermiş olursunuz.
Toksik ilişki içindeki insanlar, genellikle bunu en son fark eden kişilerdir. Özellikle uzun süreli ilişkilerde, aileler ve arkadaşlar ilişkide yolunda gitmeyen bir şeyler olduğunu kişilerin kendisinden daha önce anlarlar. Bu nedenle ailelerin ve arkadaşların endişelerini ciddiye almak önemlidir. İlişkinin içinde olan kişi, uzun süredir bu şekilde hissetmeye alışkın olduğundan, yolunda gitmeyen şeyleri ayırt etmekte geç kalabilir.
Toksik bir ilişki içindeyseniz ne yapmalısınız?
Bu işaretler sizin için tanıdık geliyorsa, harekete geçme zamanınız gelmiş olabilir. Fiziksel tehlike altında olduğunuzu hissediyorsanız, mutlaka yardım almalısınız.
Zarar duygusal veya zihinsel ise, sorunlarla başa çıkmanın mümkün olup olmadığına karar vermeniz gerekir. Eğer zihinsel rahatsızlıklar ya da travmalar iki kişinin davranışlarını etkiliyor ve ilişkiye zarar veriyorsa, bir terapiste danışmak faydalı olacaktır.
Bazı durumlarda, sorunun çözülmesi için sorunu tamamen ortadan kaldırmak gerekebilir. Bu ilişkiyle yaşamak zorunda olduğunuzu düşünebilirsiniz, ancak diğer yandan böyle bir zorunluluğunuzun olmayabileceğini de aklınıza getirmelisiniz. Eğer sorunlar çözülmeyecekse, kendinizi bu durumdan kurtarmanız gerekiyor olabilir. Toksik bir ilişkiden tamamen kurtulmak, geleceğinizde sizin için daha iyi ilişkilerin olduğu bir dünyanın kapısını aralayabilir.
Sevgi asla huzurunuza, neşenize ve mutluluğunuza mal olmamalı. İçinde bulunduğunuz ilişkide mutsuz anlar, mutlu olanlardan daha fazlaysa, bir şeylerin değişmesi gerekir.
Jamie Ducharme (Çeviri: Pınar Göker)
Biriyle birlikteyken kendinizi bağımlı gibi hissediyor ve birlikte olmak da zor geliyorsa Ilse Sand’in “Sevmeye Kendinden Başla” ve “Birini mi Özlüyorsun” adlı kitaplarına başvurabilirsiniz.